مراحل رشد مار
مار چلیپر (Natrix tessellata)
مار چلیپر، متعلق به خانواده کلوبریده (Colubridae)، نیمه آبزی و روز فعال بوده و در اکثر مناطق ایران انتشار دارد. این مطالعه بمنظور
بررسی زیستشناسی تولیدمثل جنس ماده در مار چلیپر از اوایل فروردین تا آبان 1391 در استان مازندران نمونه برداری انجام شد.
63 نمونه ماده از چهار ایستگاه مزرعه پرورش ماهی ﺁب بندانسر، پارک جنگلی شهید زارع، شالیزارهای اطراف ساری و رودخانه تجن واقع در
شهرستان ساری در طول روز با دست و تور دستی جمعآوری شدند. نمونهها با کلروفرم بیهوش شده و پس از انجام مطالعات ریختشناسی و
زیستسنجی تشریح گردیده و تخمدانها و مجاری تخم بر (اویداکتها) مورد مطالعه قرارگرفتند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که
مادههای مارچلیپر پس از خواب زمستانی و در اواسط فروردین فعالیت زیستی خود را از سر گرفته و فصل تولیدمثل خود را آغاز میکنند.
اووژنز از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد به اوج خود میرسد، از اواخر تیر کاملاً کاهش یافته و در مرداد ماه خاتمه مییابد. تخمگذاری از
اواخر بهار تا اوایل تابستان است. نوزادان و نمونههای جوان از اوایل مرداد تا مهر بهوفور یافت میشوند.
تخمهای مار چلیپر ماده
کوچکترین اندازهی تخمدان نیز متعلق به اواخر تیرماه می باشد. تخم اویداکتی فضای نسبتاً وسیعی را در حفره شکمی، در یکسوم انتهایی بدن به خود اختصاص میدهد. بزرگترین تخم گذاشتهشده به ابعاد 09/42×71/22 میلیمتر در اوایل مرداد مربوط به نمونه مادهای با طول بدن 2/58 و طول دم 14 سانتیمتر بوده است. در خرداد میانگین قطر تخمدان 39/92 میکرون است. فرآیند اووژنز در خرداد نیز بطور قابلملاحظهای فعال و چشمگیر است و اکثر نمونههای بالغ دارای تخم اویداکتی و در حال تخمگذاری هستند. در اوایل تیر، این روند با کاهش ادامه یافته و همچنان تخم اویداکتی و تخمگذاری در آنها مشاهده می شود. در اواخر تیر دیگر هیچ تخم اویداکتی مشاهده نشد و کمترین اندازه تخمدان را دارا میباشد که فاقد فولیکولهای رسیده، تخم اویداکتی میباشد.