آفت کش چیست و باعث چه بیماریهایی می شود؟

تاثیرات سوء آفت کش ها بر انسان

آفت کش به گروهی از مواد شیمیایی اطلاق می شود که به منظور نابود ساختن و یا کنترل جمعیت انواع آفت ها از قبیل انواع حشرات، علف های هرز، قارچ های زیان آور و امثال آن تهیه و تولید می شود. البته شاید آنچه که معمولاً تصور می شود همان حشره کش های خانگی باشد.

آفت ‌کش‌ ها موادی به صورت مایع، جامد یا گاز هستند که به منظور نابودی آفت‌ها به کار می‌روند. بعضی از این آفتها که مورد علاقه انسان‌ها نیستند،حشرات، علفهای هرز و میکروب‌هایی هستند که گیاهان را از بین می‌برند. بسیاری از آفت کش‌ها، سمی هستند و علاوه بر اینکه آفت‌ها را از بین می‌برند به انسان‌ها نیز صدمه می‌زنند.

تاریخچه استفاده از آفت کش ها

بشر کشاورزی را 8000 سال قبل از میلاد شروع کرد. لیکن این چینی ها بودند که پرورش کرم ابریشم را در 4700سال قبل از میلاد انجام می‌داده اند. اسنادی وجود دارد که سومریان در 2500سال قبل از میلاد با حشرات مزاحم مبارزه می کردند. آن ها این کار را با استفاده از ترکیبات سولفور (گوگردی) انجام می داده اند. چینی ها هم چنین با بهره گیری از حشره کش های گیاهی در 1200 سال قبل از میلاد برای محافظت از دانه ها و نیز شپش بدن از ترکیبات جیوه و ارسنیک استفاده می کرده اند. اطلاعاتی وجود دارد که استفاده از حشره کش ها را به دوران روم باستان نسبت می دهد (1200 قبل ازمیلاد).

در سال های 1750 تا 1800در اروپا انقلاب کشاورزی بر پا گردید و لزوم محافظت از غلات و تجارت آن ها باعث کشف حشره کش های گیاهی پیرتروم و دریس شد. اما کاربرد نوع ساختگی این سموم در پایان جنگ جهانی دوم گسترش زیادی پیدا می کند.

امروزه استفاده از آن در کشورهای مختلف جهان توسعه یافته است اولین نسل حشره کش ها ترکیباتی بودند بسیار بسیار سمی، همچون ارسنیک و سیانید هیدروژن. که استفاده از آن ها به دلیل غیر مؤثر بودن و یا سمیت فوق العاده متروک گردید. دومین نسل از حشره کش ها، عموماً بیشتر سنتزی (آن ها که توسط انسان ساخته شده اند) و ارگانیک (به مفهوم وجود اتم کربن در آن ها)بودند.

انواع آفت‌ کش از نظر ارگانیسم هدف
علف کش: برای از میان بردن علف‌های هرز
حشره کش: برای از میان بردن حشراتی که به گیاهان و محصوات کشاورزی آسیب وارد می‌کنند.
قارچ کش: برای از میان بردن قارچ‌های مضر
باکتری کش: برای نابود کردن بیماری‌های باکتریایی گیاهی بکار می‌رود.
نماتد کش :برای کنترل جمعیت کرم‌های لوله‌ای
موش کش: برای دورکردن، عقیم‌سازی و ازبین بردن موش‌هایی که به محصولات کشاورزی آسیب می‌زنند
راب کش : برای کنترل حلزون و دیگر نرمتنان بکار می‌رود
جونده کش: برای کنترل جوندگان استفاده می‌شود.
جلبک کش: برای از میان بردن یا کاهش رشد جلبک و خزه استفاده می‌شود.
تدخین: گاز یا بخاری که برای نابودی آفات در داخل ساختمان‌ها یا خاک استفاده می‌شود.
کشنده تخم: برای کنترل تخم حشرات و موش‌ها بکار می‌رود.

کاربرد آفت کش ها

آفت‌ کش‌ ها برای کنترل ارگانیسم‌هایی که زیان‌آور شناخته می‌شوند، به کار می‌روند. به عنوان مثال آن‌ها می‌توانند، پشه‌هایی که ناقل بیمارهای مرگباری چون ویروس نیل غربی، تب زرد و مالاریا هستند را از بین ببرند. همچنین می‌توانند زنبورها و مورچه‌هایی که عامل بروز حساسیت هستند را نیز از بین ببرند. حشره کش‌ها می‌توانند حیوانات را در مقابل بیماری‌هایی که توسط انگل‌هایی چون کک به وجود می‌آیند نیز محافظت کنند.
آفت‌ کش‌ ها می‌توانند از بروز بیماری‌هایی که ناشی از مواد غدایی کپک زده یا بیماری‌زا می‌باشند، جلوگیری کنند. علف کش‌ها می‌توانند علف‌ها و درختان هرز کنار جاده را بیین ببرند و علف‌های هرزمهاجمی که باعث آسیب محیط زیست می‌شوند را نابود کنند. همچنین از آن‌ها در دریاچه‌ها و برکه‌ها برای کنترل گیاهان آبی مانند جلبک‌ها و چمن که عامل بوی نامطبوع آب می‌باشند و باعث تداخل در شنا و ماهیگیری می‌شوند، استفاده می‌شود.

عوارض مصرف آفت کش ها

بسیاری از آفت‌ کش‌ ها که برای نابودی آفت‌ها استفاده می‌شوند، برای سلامتی انسان ضرر دارند. ورود آن‌ها به دریاچه‌ها و رودخانه‌ها، موجب آلوده شدن منابع آبی می‌شود. بارش باران اسیدی و از بین رفتن جانداران آبی به دلیل افزایش میزان اسید موجود در آب، از دیگر عوارض استفاده از آفت کش هاست. همچنین روانه کردن آفت کش‌ها در آب برای جانوران، به ویژه برای دوزیستان بسیار خطرناک است.

بیماریهای ناشی از مصرف آفت کش ها
بیش فعالی (ADHD)
مطالعات پزشکی نشان می دهد که میان نوعی از آفت کش ها و بیش فعالی کودکان رابطه وجود دارد. همچنین بر اساس این مطالعات ، بیش فعالی در کودکان پسر بیشتر از دختران بروز می کند . این نوع آفت کش ها از رایج ترین حشره کش ها در بازار به حساب می آیند.

آسم
خصوصا برای کودکان، قرار گرفتن در معرض آفت کش ها بسیار خطرناک است. محققان اعتقاد دارند میزان احتمال ابتلا به آسم در کودکان نوپا (در طول یک سال اول زندگی) و کودکان تا سن پنج سالگی که در معرض علف کش ها و یا آفت کش ها قرار می گیرند، به ترتیب 4.5 و 2.5 برابر بیشتر است . به طور کلی قرار گرفتن در معرض آفت کش ها در طی سال های اول زندگی می تواند با علائم تنگی نفس آسم در کودکان همراه باشد.

اوتیسم
عوامل محیطی نقش بسیار مهمی را در ایجاد بیماری اوتیسم ایفا می کنند و حتی هنوز هم بخش های ناشناخته ای از رابطه ی این دو باهم وجود دارد که کشف نشده اند. تحقیقات اخیر نشان می دهد که رابطه ی نزدیکی میان چند نوع آفت کش و بروز بیماری اوتیسم وجود دارد.قرار گرفتن والدین در معرض آفت کش ها می تواند سبب افزایش تولد نوزادانی با سرطان مغز شود.
همچنین رابطه ی نزدیکی بین قرار گرفتن در معرض آفت کش های سنگین و آلودگی هوا در دوران بارداری و بیماری اوتیسم (ASD) وجود دارد. همچنین مواجهه مادر در دوران بارداری با آفت کش ها در بروز اختلالات عصبی در کودکان موثر است .

نقص هنگام تولد
مادرانی که در معرض آفت کش ها قرار می گیرند ، خطر نقص هنگام تولد در کودکان آنها افزایش می یابد. با وجود اینکه رابطه میان ابتلا به بیماری های عروق قلبی و حشره کش ها در مادرانی که بر اساس شغلشان با آفت کش ها در ارتباطند به اثبات نرسیده ، اما احتمال می رود که با برخی زیرشاخه های این نوع بیماری در ارتباط باشند؛ به عنوان مثال رابطه ی استفاده از حشره کش ها با نقص دیواره ی بین دهلیزی قلب و یا تاثیرات این سموم در ابتلا به سندرم قلب چپ هیپوپلازی و تنگی دریچه ریوی و همچنین افزایش ابتلا به تترالوژی فالوت.

سرطان مغز
قرار گرفتن والدین در معرض آفت کش ها می تواند سبب افزایش تولد نوزادانی با سرطان مغز شود. به عنوان مثال در یک تحقیق که در طول یک سال قبل از بارداری بر اساس استفاده از آفت کش ها در خانه انجام گرفت معلوم شد که بین قرار گرفتن در معرض آفت کش ها در قبل و حین حاملگی با افزایش خطر ابتلا به تومورهای مغزی در کودکان ارتباط وجود دارد.
حتی در یک تحقیق اینطور بیان شد که در کودکانی که پدرانی با شغل های مرتبط با آفت کش ها دارند (قبل و بعد از تولد) نیز احتمال ابتلا به سرطان مغز وجود دارد.

ناتوانی رشد شناختی
محققان معتقدند قرار گرفتن در معرض آفت کش های خاصی در کاهش رشد شناختی کودکان موثر است. تحقیقی در یکی از کشورهای اروپایی با اندازه گیری میزان غلظت دو نوع از آفت کش ها بر روی مادران و کودکان 6 تا 19 هفته و کودکان شش ساله نشان داد که غلظت آفت کش خاصی در کودکان سبب کاهش قدرت درک کلامی و حافظه ی آنان می گردد.

چاقی کودکان
افزایش چاقی کودکان امری بسیار نگران کننده است. مطالعات نشان می دهد که میزان چاقی در کودکان و نوجوانان در چند دهه اخیر یک سیر صعودی را طی کرده است.
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که قرار گرفتن در معرض آفت کش ها سبب اختلال در عملکرد غدد درون ریز در طول دوره رشد کودکان می گردد که این امر منجر به چاقی می شود. تحقیقات جدید نیز احتمال تاثیر مخرب آفت کش ها بر روی کارکرد غدد درون ریز را دور از ذهن نمی داند.

تاخیر در بلوغ دختران
محققان در حال مطالعه اثر آلاینده های آلی پایدار بر تاخیر بلوغ در دختران نوجوان هستند. برای این کار اثر آلاینده های مختلفی اندازه گیری و بررسی شد. نتایج، تاخیر 6 تا 11 ماهه در شروع سن بلوغ دخترانی که تحت تاثیر غلظت بالایی از آفت کش ها بودند را نشان داد.

کم کاری تیروئید
تحقیقات فراوانی برای تشخیص ارتباط بین قرار گرفتن در معرض آفت کش ها و افزایش کم کاری تیروئید انجام گرفته است که وابستگی آنها را نشان می دهد. یک تحقیق که اثرات 50 نوع آفت کش را بر روی کم کاری تیروئید بررسی کرد ، نشان داد که این مشکل در مردانی که با این آفت کش ها در ارتباط بودند و همچنین همسرانشان به میزان قابل توجهی بالا بود.

سرطان خون
یک تحلیل جامع که با بررسی 40 مطالعه تحقیقاتی معتبر انجام گرفت نشان می دهد که خطر ابتلا به لوسمی و لنفوم(انواع سرطان خون) به طور قابل توجهی در کودکانی که مادران شان (خود و یا نزدیکانشان) در طول دوره ی بارداری در معرض آفت کش ها قرار گرفته اند وجود دارد. مطالعه ی دیگری که در کشور چین صورت گرفته نیز نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض حشره کش های خانگی می تواند سبب ابتلای کودکان به سرطان حاد خونی گردد.

روش های جایگزین آفت کش ها
در بسیاری از موارد، جایگزینی به جای استفاده از آفت‌ کش‌ های شیمیایی وجود دارد:

استفاده از مهندسی ژنتیک
استفاده از جانداران دیگر نظیر طعمه خواران و انگل‌ها برای کنترل آفات. برای نمونه می‌توان از اردکها برای مقابله با آفت حلزونها در برنج استفاده کرد.
برخی مواد غذایی می‌توانند فرآوری شوند و علیه آفت‌ها به کار گرفته شوند.
برای مبارزه با آفات، کشت چند محصولی به جای کشت تک محصولی ترجیح داده می‌شود.