هزارپا چه مشکلاتی برای انسان به وجود می‌آورد؟
بررسی اندام های تخصصی هزارپا برای گزش
هزارپاها از شاخه بندپایان و متعلق به رده لب پایان می باشند.
موجوداتی شکارچی و سمی می باشند که سم توسط غده ای در پایه دندان های نیش تولید شده و از طریق ماگزیلی پِدها (maxilliped) که روی اولین قطعه بدنی هستند به بدن طعمه تزریق می شود.
هزارپاها دارای ماگزیلی پد هستند.
ماگزیلی پد یک جفت پای تغییر فرم داده شده که دور سر حلقه زده و پشت آرواره پایین قرار گرفته اند. در واقع همین پاها هستند که وارد بافت قربانی شده و سم تولید شده توسط غده ای که در قاعده دندان نیش وجود دارد را تزریق می کنند.
نحوه عملکرد غدد سمی هزارپا
غده سمی هزارپاها پس از اینکه طعمه را گرفتند، توسط عضلاتی که در اطراف آن قرار دارند تحت فشار قرار می گیرد و سم تولید شده را از طریق بخش سوزنی مانند خود به بیرون و در بدن قربانی تزریق می کنند. با این وجود، سمی که هزارپاها تولید می کنند برای انسان ها کشنده نیست و گزیدگی و نیش زدن هزارپا بیشتر، دردناک است تا اینکه خطرناک باشد! ماگزیلی پدهای کوچک هزارپا به اندازه کافی برای ورود به پوست انسان قوی نیستند و گزیدگی آن ها صرفا باعث احساس دردی شبیه به نیش زنبور می شود.
آیا هزارپاها موجوداتی سمی هستند؟
هزارپا از نظر ظاهری، موجودی ترسناک به نظر می رسد.
به همین دلیل در ذهن بسیاری از افرادی که با هزارپا روبرو می شوند، فرضیه سمی بودن آن نیز قوت می گیرد و سوالاتی از این قبیل برای آن ها پیش می آید؟
- آیا هزارپاهای خانگی برای انسان ها سمی هستند؟
- کدام گونه از هزارپاها از موجودات سمی محسوب می شوند؟
- سم و گزش هزارپا برای انسان کشنده است؟
- خطر وجود هزارپا در خانه برای انسان چیست؟
بسیاری از گونه های هزارپا دارای غدد سمی هستند. بندپایان به این غدد نیاز دارند تا قربانی را فلج کرده و از آن تغذیه کنند. البته از طرفی هم سم تولید شده توسط هزارپا مانع از خورده شدن آن ها توسط سایر شکارچی ها می شود چون سم هزارپا بوی به شدت بدی داشته که شکارچیان را از آن ها دور می کند.
خطر هزارپا برای انسان چیست؟
هنگامی که گونه های کوچک هزارپا انسان را می گزند فقط احساس درد و واکنش موضعی در بدن ایجاد می کنند که شبیه به نیش زنبور است. ولی گونه های بزرگتر که طول آن ها به ۳۰ سانتیمتر هم می رسد، می توانند سم بیشتری تزریق کرده و به همین نسبت درد شدیدتری نیز ایجاد می کنند.
با اینکه نیش هزارپا درد شدیدی دارد اما عموماً کشنده نیست.
درد ناشی از گزیدگی توسط هزارپاها ممکن است تا چند روز طول بکشد با این حال آزمایشی که برای اولین بار در سال ۱۹۲۰ انجام گرفت نشان داد که درد ناشی از این گزیدگی معمولا پس از چند ساعت، کمتر می شود. شاید در اطراف ناحیه گزیدگی، مقداری تورم مشاهده کنید و برخی افراد ممکن است سایر علائم زیر را نیز تجربه کنند:
- قرمز شدن پوست
- خارش پوست
- حالت تهوع
- عرق کردن
- ورم کردن غدد لنفاوی
پیشگیری از ورود هزارپا به خانه و خطرات ناشی از آن
در صورت وجود هزارپا در خانه، همیشه احتمال خطر ناشی از گزش هزارپا برای انسان وجود دارد. به همین دلیل باید همیشه مکان های اختفای هزارپا در خانه را بررسی کنید. این موجودات در مکان های تاریک، گرم و دور از دسترس پنهان می شوند.
راه های ورود هزارپا به خانه را مسدود کنید
این موجودات گوشتخوارند.
در صورت وجود سایر آفات در ابتدا خانه را از وجود آن ها پاکسازی کنید. حشراتی نظیر:
- مورچه
- سوسک
- بیدکاغذ یا سیلور فیش
- عنکبوت
- ساس
- زنبور
سمپاشی کنید
محیط های مشکوک به حضور هزارپا، گوشه های خلوت و پنهان خانه را با سم هزارپا سمپاشی کنید.
مکان هایی مثل:
- انباری
- کمدها
- کابینت
- زیر سینک ظرفشویی
- پشت درب و پنجره
- محل عبور کابل و لوله
- زیر فرش ها
آلرژی نسبت به هزارپا
در صورت وجود هزارپا در خانه، هرگز به هزارپا دست نزنید.
آن ها در این شرایط احساس خطر و تهدید کرده و شما را می گزند. به ویژه اینکه شما از داشتن آلرژی نسبت به هزارپا و سم آن بی اطلاع هستید.
آلرژی ناشی از هزارپا در کودکان
کودکان بیشتر در معرض احتمال وجود آلرژی نسبت به نیش آفات قرار دارند. پس همیشه اتاق خواب کودک و سایر قسمت های خانه را برای وجود هزارپا و حتی سایر آفات بررسی کنید. در صورتی که کودک شما دچار گزش هزارپا شد و علائم نگران کننده ای بروز یافت حتما به پزشک مراجعه کنید.
افرادی که نسبت به سایر حشرات نیز آلرژی دارند هنگامی که مورد گزش هزارپا قرار می گیرند علائم مشابهی از خود بروز می دهند. به غیر از دردی که به دلیل نیش زدن هزارپا احساس می شود، برخی عوارض جانبی نیز ممکن است بروز کنند که شامل موارد زیر است:
- تورم شدید در ناحیه گزش
- لرز
- تب
- احساس ضعف
در صورتی که واکنش آلرژی ناشی از گزش هزارپا بسیار شدید باشد حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
انواع هزارپا و خطر خاموش آن ها برای انسان و خانه
هزارپای گوشتخوار
نگران ورق های کاغذ، مبلمان، پارچه، وسایل چوبی و سایر امکانات خود نباشید. زیرا هزارپا، شبیه به آفاتی نظیر بید و سیلورفیش یا ماهی نقره ای نیستند و علاقه ای به وسایل موجود در خانه ندارند و فقط از آفات تغذیه می کنند.
هزارپای گیاهخوار
نوعی دیگری از هزارپا وجود دارد که تفاوت های زیادی با هزارپای گوشتخوار و سمی دارد. این نوع هزارپا که بیشتر در محیط هایی مانند باغ و باغچه و حتی گلدان ها زندگی می کند، گیاهخوار بوده و از آفات گیاهی محسوب می شود. این موجودات که از نظر ظاهری نیز تفاوت هایی با سایر هزارپاها دارند، در صورت وجود آن ها در خانه، بوی بد و نامطبوعی در خانه ایجاد می کنند. برخی از گونه های آن مایعات بدبویی ترشح می کنند که وقتی تعداد این بندپایان در خانه خیلی زیاد شده باشد، این بو را کاملا واضح حس خواهید کرد.
همچنین به دلیل اینکه این نوع از هزارپاها، گیاهخوار هستند و علاقه زیادی به خوردن چوب پوسیده دارند به همین دلیل حتما وجود آن ها را در خانه بررسی کنید. محیط های نزدیک به حمام یا زیرزمین نباید مرطوب نباشد زیرا در این صورت هزارپاهای گیاهخوار به سرعت چوب های پوسیده را می خورند.
خلاصی همیشگی از هزارپاها در خانه
برای دفع انواع هزارپا در خانه و خلاصی از شر خطر هزارپاها برای انسان باید از سموم قوی هزارپا برای دفع آن ها استفاده کنید. به این ترتیب تا مدت های طولانی نیازی به نگرانی برای وجود این موجودات در خانه نخواهید داشت.